Gmina zwróci koszty budowy kanalizacji i wodociągu?

Właściciel działki wybuduje sieć, a gminą ją przejmie?

Właściciel działki może samodzielnie sfinansować koszty doprowadzenia wody i kanalizacji. Wyjaśniamy, kiedy taka inwestycja będzie zrefinansowana przez gminę.

 

Rozbudowa sieci wodociągowej oraz kanalizacyjnej to zadanie, które jednoznacznie kojarzy się z kompetencjami gminy. Niestety, w obecnych warunkach samorządy terytorialne najniższego szczebla muszą się borykać z wieloma dodatkowymi kosztami (np. większymi wydatkami na ogrzanie szkół oraz oświetlenie ulic). Taka sytuacja może nawet wstrzymać dalszą rozbudowę sieci wodociągowej i kanalizacyjnej w wielu gminach. Pod względem dostępności obydwu tych sieci, sytuacja w Polsce wciąż jest dość daleka od ideału. Warto zatem wiedzieć, że właściciel działki (inwestor) może samodzielnie zbudować nie tylko przyłącze, ale również potrzebny odcinek sieci wodociągowej lub kanalizacyjnej. Wyjaśniamy, czy gmina w takiej sytuacji ma obowiązek przejęcia wybudowanego za prywatne pieniądze fragmentu sieci.

Gmina nie musi wszędzie doprowadzić wody i kanalizacji

Możliwość rozbudowy sieci przez prywatnego inwestora to rozwiązanie, które ustawodawca wprowadził przewidując, że niektóre gminy nie będą miały środków na wydłużanie sieci w tempie zgodnym z oczekiwaniami. Artykuł 3 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz.U. 2001 nr 72 poz. 747) potwierdza, że zadaniem własnym gminy jest zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków. Obowiązek rozbudowy gminnej sieci wodociągowej i kanalizacyjnej nie ma jednak bezwarunkowego charakteru. Oznacza to, że gmina nie posiada obowiązku doprowadzenia sieci do każdej działki (zobacz np. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 29 czerwca 2012 r. - sygn. akt II SA/Łd 220/12).

Sądy potwierdzają możliwość prywatnej rozbudowy sieci

W związku z powyższym, właściciele i użytkownicy wieczyści nieruchomości gruntowych nie mogą mieć roszczenia do gminy dotyczącego wykonania sieci wodociągowej i kanalizacyjnej. Potwierdza to wspomniany wcześniej Wyrok WSA w Łodzi z 29 czerwca 2012 r. Łódzki sąd administracyjny potwierdził także, że właściciel lub użytkownik wieczysty działki może wysuwać roszczenie o odpłatne przejęcie przez gminę lub gminne przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne samodzielnie wybudowanej przez siebie infrastruktury. Mowa o urządzeniach sieciowych, czyli elementach sieci innych niż przyłącza. Najczęściej chodzi po prostu o przepompownie oraz przewody sieci kanalizacyjnej i wodociągowej.

Ustawa o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków do urządzeń kanalizacyjnych zalicza również wyloty urządzeń kanalizacyjnych służących do wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi, a także urządzenia podczyszczające i oczyszczające ścieki. Jeżeli chodzi o urządzenia wodociągowe, to oprócz przewodów sieci należy wskazać ujęcia wód powierzchniowych oraz podziemnych, studnie publiczne, urządzenia służące do magazynowania i uzdatniania wód oraz urządzenia regulujące ciśnienie wody.

Rozliczenie może nastąpić poprzez obniżkę rachunków …

Artykuł 31 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków informuje, że przejmowane odpłatnie przez gminę urządzenia sieciowe powinny odpowiadać wymogom technicznym określonym w odrębnych przepisach. Inwestor musi wiedzieć, że gmina może zaproponować rozłożenie należności za przejęty fragment sieci na raty lub ich uwzględnienie w ramach okresowych rozliczeń za pobór wody lub odprowadzanie ścieków.

Wariant zakładający stopniowe rozliczenie nakładów oczywiście nie zadowala wszystkich inwestorów. Wielu z nich chciałoby bowiem otrzymać od razu pełen zwrot kosztów rozbudowy sieci. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2007 r. (sygn. akt II CNP 81/06) wskazuje, że zwrot kosztów budowy przejmowanego odcinka sieci powinien uwzględniać wartość urządzeń oraz nakładów koniecznych w celu doprowadzenia sieci do standardu technicznego umożliwiającego bezpieczną, trwałą i ekonomicznie uzasadnioną eksploatację.

Niekiedy rozliczenie się z gminą bywa jednak kłopotliwe

Powyższe informacje sugerują, że prawo zdecydowanie stoi po stronie inwestora zamierzającego rozbudować sieć kanalizacyjną lub wodociągową na własny koszt (do momentu uzyskania rekompensaty od gminy). Warto jednak zdawać sobie sprawę, że w praktyce sytuacja związana z przejęciem fragmentu sieci bywa nieco bardziej skomplikowana i problematyczna niż można sądzić na podstawie samych przepisów.

Może się na przykład okazać, że władze gminy są opieszałe w tym zakresie albo proponują nieakceptowalne warunki przejęcia infrastruktury (m.in. rozliczenie nakładów przez długi okres). Inwestor powinien zatem w miarę możliwości sprawdzić, czy wcześniej nie było podobnych problemów z przejęciem lokalnej infrastruktury sieciowej. Jeszcze ważniejszą kwestią jest weryfikacja planów rozwoju sieci podanych w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.